Một ý tưởng sáng tạo cần có mô hình kinh doanh khả thi để tồn tại và phát triển. Học viên sẽ được học cách xây dựng Business Model Canvas, lập kế hoạch tài chính và chuẩn bị hồ sơ gọi vốn, từ đó biến ý tưởng thành dự án thực tế.
1.MỤC TIÊU:
Giúp người học:
- Hiểu được BMC là công cụ để tạo ra, phân phối và thu về giá trị.
- Áp dụng Tư duy Thiết kế (Design Thinking) và Tư duy Hệ thống (System Thinking) vào 9 khối của BMC.
- Phác thảo được mô hình kinh doanh sơ bộ, đảm bảo tính mong muốn (Desirability), tính khả thi (Feasibility), và khả năng tồn tại (Viability).
Chuẩn bị: Anh/Chị chuẩn bị trước 1 dự án mà Anh/Chị chuẩn bị triển khai hoặc đã vận hành để thực hành thiết kế mô hình kinh doanh cho dự án đó. Chuẩn bị sẵn máy tính để thực hành
2. MÔ HÌNH KINH DOANH LÀ GÌ? SỨC MẠNH CỦA KHUNG TỔNG HỢP
Mô hình Kinh doanh (Business Model Canvas - BMC) là một khung trực quan, được sử dụng rộng rãi bởi các doanh nghiệp khởi nghiệp và các tập đoàn đã phát triển. BMC đóng vai trò là một công cụ lập kế hoạch chiến lược giúp doanh nghiệp đánh giá 09 cấu phần trong phương án tổ chức kinh doanh của mình.
BMC chuyển hóa ý tưởng thành một cấu trúc có khả năng kiến tạo, phân phối và thu về giá trị. Việc dự thảo mô hình kinh doanh giúp doanh nghiệp định hình rõ ràng các yếu tố cốt lõi:
- Sản phẩm/dịch vụdự kiến chào bán là gì?
- Đối tượng khách hàngdự kiến là ai?
- Các đặc tính nàokhiến sản phẩm, dịch vụ trở nên ưu việt?
- Doanh nghiệp cần chuẩn bị và làm những gìđể triển khai kinh doanh và cung ứng hàng hóa đến với khách hàng?
Mục tiêu quan trọng nhất của BMC là giúp doanh nghiệp kiểm chứng tính bền vững của mô hình thông qua ba trụ cột:
- Sự mong muốn (Desirability):Nhu cầu thị trường và giải pháp đáp ứng.
- Tính khả thi (Feasibility):Năng lực thực hiện mô hình.
- Khả năng tồn tại (Viability):Có đáng làm không? (Khả năng sinh lời).
Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), BMC được khuyến nghị là công cụ phù hợp để có đánh giá trực quan và toàn diện về phương án tổ chức triển khai ý tưởng kinh doanh.
3. BMC: SỰ KẾT NỐI CỦA CÁC TƯ DUY NỀN TẢNG (BUỔI 1-7)
BMC không chỉ là một bảng biểu, nó là nơi tổng hợp và hiện thực hóa các tư duy chiến lược mà chúng ta đã khám phá trong 7 buổi học trước, đảm bảo rằng chiến lược được xây dựng một cách nhân văn, có hệ thống và bền vững.
Kết nối với Tư duy Thiết kế (Design Thinking – Buổi 2)
BMC bắt đầu từ Phân khúc Khách hàng (Customer Segments) và Giải pháp Giá trị (Value Proposition). Điều này hoàn toàn đồng nhất với Design Thinking, vốn là cách tiếp cận giải quyết vấn đề lấy con người làm trung tâm, bắt đầu bằng việc Thấu cảm (Empathy) - hiểu sâu cảm xúc, nhu cầu, bối cảnh thật của con người.
- BMC giúp trả lời câu hỏi: "Bạn tạo ra giá trị cho những ai?".
- Nó buộc doanh nghiệp phải mô tả đặc điểm, nhu cầu, vấn đề rắc rối, khó khăncủa khách hàng, thay vì chỉ bán cái mình có.
Kết nối với Tư duy Hệ thống (System Thinking – Buổi 3)
Tư duy hệ thống giúp chúng ta nhìn thế giới như một mạng lưới đang chuyển động, không phải những mảnh rời rạc. BMC mô tả chính xác mạng lưới đó:
- 9 khối BMC là các thành phần tương tác với nhau. Ví dụ, hoạt động chính(KA) phải hỗ trợ trực tiếp việc hoàn thành cam kết giá trị (VP).
- BMC yêu cầu phải xem xét các mối liên hệ giữa các yếu tố (ví dụ: Nguồn lực Chính nào tốn kém nhất? Hoạt động Chính nào tạo ra chi phí nhiều nhất?).
- Việc phân tích chuỗi giá trị(Value Chain) trong nội bộ giúp xác định các hoạt động chính (cung ứng, sản xuất, marketing, dịch vụ sau bán hàng) và hoạt động hỗ trợ (quản trị nhân lực, phát triển công nghệ) để tạo ra giá trị.
Kết nối với Wellness Economy & Tư duy cộng đồng (Buổi 4 & 7)
BMC là công cụ để thiết kế mô hình kinh doanh hướng tới sự bền vững:
- Giá trị & Cộng đồng:BMC giúp định hình cách doanh nghiệp xây dựng và duy trì quan hệ với khách hàng (CR), kết nối với Tư duy Cộng đồng thông qua việc xây dựng Niềm tin (Trust) và sự Kết nối.
- Bền vững:Mục tiêu của Wellness Economy là biến sức khỏe – hạnh phúc thành động lực tăng trưởng kinh tế bền vững. Việc tối ưu hóa Nguồn Doanh thu (RS) và Cấu trúc Chi phí (CS) trong BMC giúp đảm bảo tính khả thi tài chính và lợi nhuận, cung cấp nguồn lực để tạo ra các giải pháp có giá trị lâu dài cho xã hội.
4. 09 KHỐI KIẾN TẠO GIÁ TRỊ: HÀNH TRÌNH TỪ Ý TƯỞNG ĐẾN THỰC THI
Mô hình BMC được chia thành ba khu vực lớn, mỗi khu vực tập trung vào một khía cạnh của việc tạo lập và vận hành giá trị:
Khối BMC | Khu vực | Trọng tâm và Câu hỏi Cốt lõi | |
1. Phân khúc Khách hàng (CS) | Thị trường | Ai là khách hàng quan trọng nhất? Họ có nhu cầu và mong muốn gì, họ đang đau đầu với điều gì? | |
2. Giải pháp Giá trị (VP) | Tạo Giá trị | Bạn giải quyết vấn đề gì cho khách hàng? Tại sao khách hàng phải trả tiền cho bạn? Giá trị ưu việt của bạn là gì (tính mới, hiệu quả, thiết kế)? | |
3. Kênh Phân phối (Channels) | Thị trường | Làm thế nào để đưa giải pháp giá trị đến khách hàng? Trọng tâm ở trải nghiệm khách hàng trong các giai đoạn (nhận thức, đánh giá, mua hàng, cung cấp, hậu mãi). | |
4. Quan hệ Khách hàng (CR) | Thị trường | Làm thế nào để thu hút, mở rộng và giữ chân khách hàng? Xây dựng mối quan hệ cá nhân hóa hay tự động hóa? | |
5. Dòng Doanh thu (RS) | Tài chính | Khách hàng sẵn sàng trả tiền cho bạn vì cái gì và dưới hình thức như thế nào (bán hàng, phí đăng ký, nhượng quyền)? | |
6. Nguồn lực Chính (KR) | Hạ tầng | Cần những tài sản cần thiết nào (công nghệ, bản quyền, tài chính, nhân lực, nhà xưởng) để tạo ra và cung cấp giá trị? | |
7. Hoạt động Chính (KA) | Hạ tầng | Những công việc chính nào doanh nghiệp cần thực hiện tốt nhất để mô hình vận hành hiệu quả (sản xuất, giải quyết vấn đề, quản lý nền tảng)? | |
8. Đối tác Chính (KP) | Hạ tầng | Ai sẽ là người làm những gì bạn không làm tốt? Hợp tác với ai để tối ưu hóa, tiết kiệm chi phí, giảm thiểu rủi ro, và sử dụng các nguồn lực chuyên biệt? | |
9. Cấu trúc Chi phí (CS) | Tài chính | Những chi phí quan trọng nhất nào để tạo ra được các giá trị cho khách hàng? Chi phí nào gắn liền với nguồn lực chính và hoạt động chính? |
Mô hình BMC giúp các nhà quản lý và lãnh đạo có cái nhìn tổng thể, gắn kết các khía cạnh chuyên môn (marketing, tài chính, vận hành) vào mục tiêu chung của doanh nghiệp.
(Buổi đào tạo về Thiết kế Mô hình Kinh doanh (BMC) sẽ đi sâu vào từng khối, đặc biệt là cách sử dụng khung Value Proposition Canvas để tìm ra "điểm chạm" giữa nhu cầu khách hàng và giải pháp giá trị, từ đó phác thảo mô hình kinh doanh đầu tiên cho dự án của Anh/Chị)
Tài liệu tham khảo trước: https://www.pace.edu.vn/tin-kho-tri-thuc/business-model-canvas-la-gi



















